Στη σημερινή εποχή το θέμα της ποιότητας του νερού σε πολλές περιοχές της Ελλάδας προκαλεί την ανησυχία όλο και περισσότερων καταναλωτών. Το δίκτυο διανομής σε πολλές περιπτώσεις είναι απαρχαιωμένο και ακατάλληλο. Παρόλο που τα συστήματα παροχής νερού της πόλης εφαρμόζουν διεργασίες κάθαρσης νερού (όπως φιλτράρισμα και χλωρίωση) πολλοί ρύποι μπορούν τελικά να περάσουν με την παροχή ύδρευσης στα νοικοκυριά. Η δυσάρεστη γεύση, οσμή χλωρίου, στερεά σωματίδια (χώμα, σκουριά, άμμος, λάσπη) και η θολότητα είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής την κατάστασης. Δεν είναι όμως τόσο σοβαρά αυτά που βλέπουμε στο νερό, όσο αυτά που δεν βλέπουμε. Οι ουσίες με την μεγαλύτερη επικινδυνότητα για την υγεία μας, όπως τα οργανικά χημικά, τα βαρέα μέταλλα, οι μικροοργανισμοί, είναι αόρατες, άοσμες και άγευστες.

Τα φίλτρα νερού είναι συστήματα που χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση ενός μεγάλου εύρους ρύπων του νερού, όπως ιζήματα, χλώριο, παράγωγα χλωρίου, αμίαντο, νιτρικά, μόλυβδο, χαλκό, αρσενικό, σίδηρο, κάδμιο, υδράργυρο, οργανικές ενώσεις, φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, αλλά και παθογόνους μικροοργανισμούς (βακτήρια, ιούς, Cryptosporidium και κύστες Giardia).

Υπάρχουν πολλοί τροποί  φίλτρανσης του νερού. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος φίλτρανσης νερού είναι με τη χρήση φίλτρων ενεργού άνθρακα. Τα φίλτρα ενεργού άνθρακα λειτουργούν μέσω της απορρόφησης που πραγματοποιείται λόγω ενδομοριακής έλξης, μεταξύ της επιφάνειας του άνθρακα, και της ουσίας που απορροφάται. Υπάρχουν πολλοί τύποι ενεργού άνθρακα, που χρησιμοποιούνται στην φίλτρανση του νερού. Οι πιο γνωστές ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενεργοποιημένου άνθρακα είναι το ξύλο, ο λιγνίτης, ο άνθρακας και η καρύδα.

Οι κυριότεροι μολυσματικοί παράγοντες που μπορεί και μειώνει ο ενεργοποιημένος άνθρακας είναι: το χλώριο, τα M.T.B.E. (Μεθυλικός-Τριτογενής-Βουτυλικός-Αιθέρας από τα οξυγονωμένα καύσιμα των αυτοκινήτων), οι κύστες, οι πτητικές οργανικές ενώσεις (Π.Ο.Ε.), δηλαδή χημικές ουσίες, φυτοφάρμακα και παραπροϊόντα απολύμανσης, οι γεύσεις, οι μυρωδιές, και ο μόλυβδος.

Μια άλλη τεχνολογία που έχει εδραιωθεί σε παγκόσμια κλίμακα ως η αποτελεσματικότερη μέθοδος για την φίλτρανση του πόσιμου νερού είναι η μέθοδος της αντίστροφης όσμωσης. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιεί μια ημι-διαπερατή μεμβράνη για να φιλτράρει τους μολυσματικούς παράγοντες. Το νερό αναγκάζεται να περάσει μέσα από την μεμβράνη. Μόνο τα μόρια του καθαρού νερού περνούν μέσω της μεμβράνης, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό του νερού και όλες οι ακαθαρσίες δεν μπορούν να περάσουν και στην συνέχεια αποβάλλονται μέσω ταυτόχρονης πλύσης της μεμβράνης. Η διαπερατότητα της μεμβράνης αγγίζει έως και τα 0.0001 μm την στιγμή που ο πιο “λεπτός” ενεργός άνθρακας μπορεί να φτάσει τα 0.1 μm.

Η μέθοδος της αντίστροφης όσμωσης στην καλύτερη περίπτωση είναι αποτελεσματική για τους εξής μολυσματικούς παράγοντες: τα ανόργανα διαλυμένα άλατα, τα αιωρούμενα στερεά, τις διαλυμένες χημικές ουσίες, τα νιτρικά, τα νιτρώδη, το αρσενικό, τα  βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος, το βάριο, το κάδμιο, το εξασθενές χρώμιο κ.τ.λ. Για τα τελευταία, η αντίστροφη όσμωση πετυχαίνει έως και 96% απόρριψη, ενώ για το μεγαλύτερο εύρος των βλαβερών ουσιών και παρασίτων πετυχαίνει έως και το 99% αππόριψη.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο τρόπων φίλτρανσης, δηλαδή μια συστοιχία, η οπόια περιλαμβάνει ένα προ-φίλτρο άνθρακα και την κυρία μονάδα καθαρισμού, την αντίστροφη όσμωση, δίνει την καλύτερη λύση για τους κατοίκους των πόλεων και όχι μόνο.

Είναι αδιαμφισβήτητα το απαραίτητο «αξεσουάρ» του καλοκαιριού: ένα μπουκαλάκι με εμφιαλωμένο νερό στο χέρι, είτε περπατάμε στους καυτούς δρόμους της πόλης, είτε λιαζόμαστε στην παραλία. Η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού κερδίζει όλο και περισσότερους πιστούς στη χώρα μας, αν και ακόμη είμαστε πολύ κάτω από το μέσο όρο της υπόλοιπης Ευρώπης. Εκτιμάται ότι ο μέσος Ευρωπαίος καταναλώνει 80-100 λίτρα εμφιαλωμένου νερού το χρόνο, ενώ οι… πρωταθλητές Ιταλοί φτάνουν τα 150 λίτρα. Πόσοι από εμάς, όμως, γνωρίζουμε τι πίνουμε; Και πόσοι μπορούμε να καταλάβουμε τι αναγράφεται στην ετικέτα ενός εμφιαλωμένου νερού, καθώς και αν έχουμε κάνει την καλύτερη επιλογή νερού;

Ποια είναι τα είδη του εμφιαλωμένου νερού;

Επιτραπέζιο νερό

Σύμφωνα με τη νομοθεσία λοιπόν, το επιτραπέζιο νερό επιτρέπεται να είναι οποιασδήποτε προέλευσης (π.χ. από γεώτρηση, από λίμνη, από ποτάμι, ακόμη και αφαλατωμένο νερό θάλασσας). Το επιτραπέζιο νερό μπορεί να έχει υποστεί κάποια διαδικασία απολύμανσης προκειμένου η σύστασή του να είναι σύμφωνη με την αντίστοιχη κοινοτική οδηγία για το πόσιμο νερό. Δηλαδή, πρακτικά η σύσταση του επιτραπέζιου νερού είναι ίδια με αυτή της βρύσης.

Φυσικό Μεταλλικό Νερό

Το φυσικό μεταλλικό νερό έχει αποκλειστικά υπόγεια προέλευση και εμφιαλώνεται επιτόπου στην πηγή προέλευσής του (συνήθως γεώτρηση). Οι κοινοτικές οδηγίες απαγορεύουν οποιαδήποτε κατεργασία ή απολύμανση στο φυσικό μεταλλικό νερό. Η υπόγεια προέλευση του φυσικού μεταλλικού νερού, καθώς και η απαγόρευση οποιασδήποτε δραστηριότητας σε ικανοποιητική απόσταση γύρω από τη γεώτρηση εξασφαλίζουν την προστασία του από τα μικρόβια. Η σύστασή του μπορεί να περιέχει διάφορα μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως το μαγνήσιο, το ασβέστιο, το κάλιο κ.λ.π. Η μόνη επεξεργασία που επιτρέπεται στο φυσικό μεταλλικό νερό είναι η αφαίρεση ή η προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα, οπότε το νερό χαρακτηρίζεται ανάλογα ως «φυσικά ανθρακούχο», «με προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα» ή «ενισχυμένο με αέριο της πηγής».

Νερό Πηγής

Το νερό πηγής είναι η ενδιάμεση κατηγορία ανάμεσα στο επιτραπέζιο και φυσικό μεταλλικό νερό. Το νερό πηγής μοιάζει με το φυσικό μεταλλικό νερό ως προς το ότι έχει οπωσδήποτε υπόγεια προέλευση, σταθερή σύσταση, δεν υφίσταται καμία διαδικασία απολύμανσης και εμφιαλώνεται πάντα στην πηγή προέλευσής του. Διαφέρει όμως, από το φυσικό μεταλλικό νερό ως προς το ότι η σύστασή του δεν ακολουθεί αυτή του φυσικού μεταλλικού νερού, αλλά του επιτραπέζιου. Αυτό σημαίνει ότι το νερό πηγής δεν είναι πλούσιο σε κάποιο μεταλλικό στοιχείο (π.χ. Μαγνήσιο, Ασβέστιο), ούτως ώστε να χαρακτηριστεί μαγνησιούχο, ασβεστούχο κ.τ.λ. Πάντως, το πιθανότερο είναι να δούμε το χαρακτηρισμό «νερό πηγής» σε κάποιο εισαγόμενο νερό, δεδομένου ότι τα εμφιαλωμένα ελληνικά νερά ανήκουν είτε στα φυσικά μεταλλικά είτε στα επιτραπέζια.

Ποιά είναι τα μειονεκτήματα του εμφιαλωμένου νερού;

Ακριβό

Έρευνα του 2014 έδειξε ότι πληρώνουμε 1.000 φορές ακριβότερο ένα προϊόν που υπάρχει άφθονο στο σπίτι και στη φύση….

Το νερό βρύσης κοστίζει 1€ το κυβικό μέτρο δηλαδή τα 1000 λίτρα.

Το εμφιαλωμένο κοστίζει από 0,5€ έως 2€ το λίτρο δηλαδή πάνω από 1.000€ το κυβικό μέτρο!

Άβολο

Άνθρωποι που χρησιμοποιούν εμφιαλωμένο νερό συχνά έχουν την τάση να έχουν πολλά μπουκάλια στα πόδια τους – άδεια δοχεία ή καινούριες κανάτες που περιμένουν να χρησιμοποιηθούν. Οι άνθρωποι συνήθως κρατάνε το «καθαρό» νερό για ειδικούς λόγους, π.χ. καφέδες, ποτά, αντί να το καταναλώνουν άνετα όποτε χρειάζεται. Σε όλα τα νοικοκυριά εμφανίζεται το φαινόμενο της έλλειψης εμφιαλωμένου νερού όταν αυτό είναι απαραίτητο καθώς και της κουραστικής διαδικασίας (που προκαλεί αναστολή..) της μεταφοράς του!

Ακατάλληλο

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που προκύπτει από τα εμφιαλωμένα νερά είναι ο εξής: Σε κάθε φιάλη αναγράφεται με ψιλά γράμματα, που είναι δυσδιάκριτα, αυτό που υποχρεούνται οι εμφιαλώτριες εταιρίες από το νόμο να αναγράψουν εμφανώς: ‘Το παρόν να φυλάσσεται σε δροσερό και σκιερό μέρος (θερμοκρασία μέχρι 18 βαθμούς κελσίου)’. Ως γνωστό όμως σχεδόν κανένας από τους αποθηκευτικούς χώρους εμφιαλωμένων νερών δεν τηρεί τις παραπάνω προϋποθέσεις, ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι. Τα μπουκάλια μεταφέρονται με  φορτηγά – ψυγεία και αφήνονται σε αποθήκες από λαμαρίνα και βράζουν στην κυριολεξία, ή αφήνονται στα πεζοδρόμια κάτω από τον ήλιο, ή σε αποθήκες μη κατάλληλες για αποθήκευση. Αυτό σημαίνει άνοδο της θερμοκρασίας εντός του πλαστικού μπουκαλιού, δημιουργία ενώσεων και πολλαπλασιασμό των μικροβίων με γεωμετρική πρόοδο, που καθιστούν το νερό ακατάλληλο προς πόση.

Επικίνδυνο

Το χειρότερο είναι ότι τις περισσότερες φορές προτιμάμε το εμφιαλωμένο νερό για τα παιδιά ή τους ηλικιωμένους ή για τους ανθρώπους υψηλού κινδύνου μη γνωρίζοντας πως κάποια χαλασμένη παρτίδα εμφιαλωμένου, μπορεί να αποβεί επικίνδυνη.